Lễ hội vật cầu

• Địa điểm: Làng Kim Sơn, xã Tân Trào.
• Thời gian: Tổ chức vào ngày 6 tháng giêng của năm "Phong đăng hoa cốc", 3 năm mới tổ chức một lần.
• Nội dung: Tương truyền, vật cầu vốn là môn thể thao do tướng Phạm Ngũ Lão (đời Trần) đặt ra để rèn luyện quân sĩ. Lễ hội này được chuẩn bị rất chu đáo ngay từ thang 11 nam trước.

Nguồn gốc của lễ hội vật cầu Kim Sơn

Sau khi chiến thăng quân nguyên trở về tướng quân Pham Ngũ Lão cùng quân sĩ đã dùng củ chuối hốt làm quả cầu và ch­ơi trò vật cầu để rèn luyện quân sĩ. và từ đó dân làng lấy trò chơi trên để đưa vào trò chơi đầu năm để đón xuân mới, lâu ngày trở thành lễ hội vật cầu của dân làng. Lễ hôi vật cầu thường tổ chức vào những năm được mùa (phong đăng hoả cốc)

Công tác chuẩn bị cho lễ hội

Ngay t­ù đầu tháng 11 âm lịch của năm truóc, các cụ già lang cùng với các chúc sắc trong làng họp bàn chuẩn bị cho công tác tổ chức cho lễ hội. Trong làng có 24 dòng họ và được chia làm 3 giáp, mỗi giáp bằng 8 dòng họ. Mỗi một giáp phải chọn cho giáp mình 6 người trong đó có 1 ông làm tổng cờ chỉ huy quân của mình và 5 đô vật. Đô vật phải là nhũng thanh niên khỏe mạnh và chưa lập gia đình. Mỗi một giáp phải d­ụng 1 cỏng chào biểu tuọng cho giáp của minh (giáp áo đỏ, giáp áo vàng, giáp áo xanh)

Tìm củ chuôi làm quả cầu

Quả cầu đuọc làm bằng củ chuôi hôt nặng 20 kg củ chuôi hôt phải già và lâu năm, và phải do ông truỏng làng đi tìm và đào mang về. Quả cầu đuọc bọc giấy hòng điều trang trí kiểu (long ly quy phuong). Sau khi trang trí xong thi được đặt vào kiêu để ở án thờ trong đình làng.

Chuẩn bị lễ hội

Ngay t­ù sáng ngày 30 tết 3 giáp và nhân dân trong làng đã nô núc chuẩn bị làm cỏng chào. Công chào đuọc làm bằng tre quấn rơm, mỗi công chào có một tên riêng đại diên cho t­ùng giáp (Anh hùng Trần Lục, Vật ngã giai xuân, Kiến nhu đại tân). Tối 30 tết cả làng ra đình làng để tế thành hoàng làng.

Lễ hội vật cầu Kim Sơn

• Phần lễ: chiều ngày 5 tết âm lịch nhân dân và ban tổ chức lễ hội, tổ chức tế thành hoàng và tế quả cầu. Buổi tối tổ chức các hoạt động văn nghệ, sáng ngày 6 tết tù 7 giờ các già làng đã tổ chức làm lễ rước cầu từ trong đình ra ngoài sân đình và bán riêu lộc cho các giai vật cầu. Sau khi làm lễ ban riêu xong thì đoàn rước cầu ra sân vật. Đoàn được cầu gồm: kiệu rước ảnh Bác Hồ đoàn cơ hội, bát âm, bát biểu, bát âm, quả cầu biểu tượng, quả cầu vật đoàn tế nam, tế nữ, tổ múa cờ, múa rồng, tổ trọng tài, sau đó mới là đoàn giai vật cầu
• Phần hội: đúng 9 giờ quả cầu biểu tuọng duọc mở ra, và lễ hội đ­ược bắt đầu. vật cầu có 3 keo mỗi keo là 15 phút. sau mỗi keo vật có nghỉ giải lao, trong giờ giải lao là có múa cờ, múa rồng xen kẽ. Thể lệ vật cầu nh­u sau: Đội nào mang đuọc quả cầu tù hố cầu cái về hố cầu quân ở giáp mình thì đội đó là thắng

Hộ chèo bơi - Đi kheo

• Địa điểm: Thôn Quần Mục, xã Đại Hợp.
• Thời gian: Lễ hội được diễn ra vào mùa xuân hàng năm.
• Nội dung: Theo các già làng địa phương cho biết trước Cách mạng tháng Tám, cứ vào tháng giêng âm lịch, chọn ngày con nước dừng (nước không lên, không xuống) dân làng lại hội tụ ở đình làng đề tổ chức rước xách, cầu nguyện, rồi mở hội chèo bơi. Mục đích là "khai xuân" vào năm mới, phục vụ cho nghề đi biển.

Mỗi xóm cử một thuyền trưởng cầm lái và 12 trai làng khoẻ mạnh, hiền hoà, có kinh nghiệm, có kỹ thuật chèo thuyền. Thủ tục này được làm nghiêm túc, công minh, do các ông cao tuổi lựa chọn. Từ chiều hôm trước, các xóm tổ chức phóng thẻ để chọn người. Đúng 8 giờ sáng chủ nhật, Hội dóng 3 hồi trống, gần 40 trai làng của 3 thuyền, với trang phục quần dài, mặc áo nâu, đầu quấn khăn nhiễu điều, lưng thắt bao tượng xanh, khẩn trương xuống thuyền chờ lệnh xuất phát. Trên bờ người đứng vòng trong, vòng ngoài hò reo như sấm dậy. Chủ hội gọi loa giới thiệu các thuyền theo vị trí từng số để người xem tiện theo dõi. Đây cũng là dịp để các tay chèo chuẩn bị ổn định tâm lý để cuộc đua bắt đầu. Theo quy định. Từ chỗ thuyền xuất phát tới đích, cự hly khoảng 1000 mét. Vị trí có cắm cọc tre (vè) giới hạn. Mỗi thuyền phải đi 3 vòng và về 3 vòng. Thuyền nào dủ 6 vòng nhổ vè trước là thắng cuộc.

Sau khi tổ chức chèo bơi, với mục đích là khai việc đầu năm, Ban tổ chức lại cho diễn tích trò đi kheo. Kheo là một dụng cụ người dân nơi đây dùng để đi te, bắt tôm cá biển. Có những cái kheo cao tới 5 mét, nếu kẻ cả người lẫn kheo thì nhiều khi cao tới gần 7 mét. Khi diễn ra trò đi kheo, người tham dự được cầm gậy để pha trò rất vui nhộn. Đi kheo là một trò làm rất khó. Đòi hỏi người diễn trò phải giữ thăng bằng tốt và có sự bình tĩnh cần thiết.

Hội chèo bơi - đi kheo ở Quần mục, Đại Hợp, Kiến Thụy diễn ra rất đều đặntừ suốt trước cách mạng tháng tám (1945) đến nay. Nó trở thành một nét văn hoá đặc sắc của người dân nơi đây.

Lễ hộ rước lợn Ông Bồ, Chạy Đá, Hát Đúm

• Địa điểm: Kỳ Sơn Tân Trào huyện Kiến Thuỵ
• Thời gian: Ngày 10 tháng giêng âm lịch

Lễ hội Minh thề

Xem bài Lê hội minh thề